abbèrrere , vrb: abèrrere,
abèrriri,
apèrrede,
apèrrere,
obèrrere Definitzione
istesiare duas partes o duas cosas fatas po abbarrare impare; fàere logu a passare, su ndhe tirare su tapu; foedhandho de frores o matas, isparare, bogare cambos noos, ispràghere is butones faendho linna noa / ind. pres. abberzo, abbèglio / pps. abbertu, abertu, obertu, apeltu, apertu; ger. aperindho; impr. aprexat!; cong. abrexat, aperjazas
Sinònimos e contràrios
abberberedhare,
afilai,
allargai,
cannire,
fresai,
irganzare,
sacai,
scaringiai
| ctr.
cugnare,
serrai
Maneras de nàrrere
csn:
abbèrrere sa manu = istirare sa manu, e fintzas dare sa cosa; abbèrrere sa buca = (puru) fuedhai; abbèrrere su brussu = indoliri su brutzu a fortza de trabballai a una manu pighendi ccn. aina; abèrriri sa menti = istare atentu, imparare, istoigare a unu pro chi imparet, fàghere a cumprèndhere meda; abbèrrere su coro a unu = tocai bèni bèni su sentidu (pruscatotu in su sensu de disprexeri, de atzíchidu); abèrriri is ogus a unu = avertire a ccn. de carchi cosa chi li podet fàghere dannu, fàghereli a cumprèndhere o a ischire sa cosa; abèrriri butega = pònnere butega e comintzare a triballare o a bèndhere; abèrriri unu pegus = segàrelu in bentre a ndhe li bogare su matímine, faghíndhelu a peta; abbèrrere a unu (cristianu)= operàrelu, segàrelu pro li fàghere operassione in ispidale
Frases
apelzeint camminos pro giumpare sos serragos arestes e pedrosos (A.Casula)◊ po su chi ses faendho aperi s'ogu! ◊ beni chi apelzo giannas e fentanas pro ti retzire! ◊ abbèglio sos ocros istronatu e azicu resesso a cumprènnere inumbe so ◊ est tempus chi aperjazas sos ocros e chi pompiedas! ◊ abberi cuss'ampulla e beta a bufare! ◊ cantu bortas mi as bistu aperindho e serrandho is portas? ◊ prega chi s'abrexat sa porta!
2.
in s'arrocu a isse l'abberint su passu cun rispetu e si càgliant totu ◊ sa die si fateit iscuricosa e si aperzeint sas nues a lampos
3.
custa linna si est totu abberta ◊ sa terra si est totu abberindhe de su sicore meda
Ètimu
ltn.
aperire
Tradutziones
Frantzesu
ouvrir,
crocheter
Ingresu
to open,
to force open
Ispagnolu
abrir,
descerrajar
Italianu
aprire,
schiùdere,
scassinare
Tedescu
öffnen,
aufbrechen.
allutzighinàre , vrb Definitzione
apèrrere bene deunudotu is ogos, comen'e faendho prus atentzione, meravigliaos
Sinònimos e contràrios
allutzigare,
ispalpedhare
Frases
benit un'àinu, a denote, e mi allutzighinat sos ojos, pariat ànima mala
2.
cussas sunt baldiendhe sa domo cun sos ojos allutzighinados
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écarquiller les yeux
Ingresu
to open wide one's eyes
Ispagnolu
abrir los ojos
Italianu
spalancare gli òcchi
Tedescu
die Augen aufsperren.
cufidàre , vrb Definitzione
nàrrere calecunu segretu o cosa delicada a unu, in manera personale e no in cara de àtere chiesisiat
Sinònimos e contràrios
iscobiare
| ctr.
cuai
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
se confier à
Ingresu
to open one's heart
Ispagnolu
confiarse
Italianu
confidarsi
Tedescu
sich anvertrauen.
ilbambarriàre , vrb: imbambarriare,
impamparriare,
irbabbarriare,
isbabbarriare,
isbambarriai,
isbambarriare,
ispambarriare,
ispamparrai,
ispamparriare Definitzione
apèrrere is ogos deunutotu, bene, meda; nau de aperturas o àteru, apèrrere deunudotu, apèrrere in campu; nau de unu cuau, essire de si fàere a bíere / ƒisbambarriare sas origras = allutai is origas, ascurtai bèni
Sinònimos e contràrios
ilbarrizare,
imbarritzare,
irbarriolare,
ispalpedhare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
scampaniai,
sparrancai
| ctr.
serrai,
tancai
Frases
pro ispantu ilbambàrriant s'oju a sa lugura ◊ li ant postu su retratu a ojos impamparriados ◊ cun sa fantasia isbambàrrio sas alas! ◊ fit a ojos isbambarriados ◊ su casifítziu isbambàrriat su portale dae sas ses ◊ at castiau ispamparrandu is ogros
2.
nc'iat iscabulau su cupitu ci dhu cuàt e si nci fut ispamparrau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ouvrir grand
Ingresu
to open wide
Ispagnolu
abrir de par en par
Italianu
spalancare
Tedescu
aufreißen.
ispalpedhàre , vrb: isprapedhai,
isprapiedhai,
isprepedhai,
isprepedhiare,
ispripiedhare,
sprapadhai Definitzione
isperriare deunudotu, apèrrere bene is ogos, is prabaristas, o fintzes àteru
Sinònimos e contràrios
ilbambarriare,
irbarriolare,
ispamparinare,
ispamporionare,
isparpalociai,
ispitzulinare,
sparrancai
/
abberberedhare,
acrabionare,
allutzighinare,
sparrunchiai
/
allampare
Frases
iat isprapedhau is ogus chi pariant duas làntias ◊ Bissentedhu furiat isprepedhendi is ogus po biri mellus ◊ ispripiedhat sos ogos po cumprènnere si est abbizu o drommidu
2.
est abarrau cun is ogus isprapedhaus de sa timoria ◊ est siciau cun is manus isprapiedharas in is ginugus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ouvrir grand
Ingresu
to open wide
Ispagnolu
abrir los ojos,
abrir de par en par
Italianu
spalancare gli òcchi
Tedescu
die Augen aufsperren.
ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definitzione
apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare
Sinònimos e contràrios
ilbambarriare,
ilbarrizare,
imbarritzare,
ispalpedhare,
ispamporionare,
isparpalociai,
scampaniai,
sparrancai
/
ismedhinare
| ctr.
serrai,
tancare
Frases
luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ouvrir grand,
rouler les yeux
Ingresu
to open wide
Ispagnolu
abrir de par en par
Italianu
spalancare,
stralunare
Tedescu
aufreißen,
verdrehen.
isperriài, isperriàre , vrb: sperriai Definitzione
sparrunchiai, apèrrere is cambas coment'e po cicire a cuadhu e po cicire a cuadhu etotu, ma dhu narant fintzes in su sensu de pònnere passos, camminare / isperriare sas alas = abbèrrere sas alas pro bolare
Sinònimos e contràrios
acabadhare,
acuadhigai,
imperriare,
intrare,
zumpare
/
sparrancai,
sperrioncai
Frases
candu mi pigant cussus iscimíngius no ispérriu passu ◊ apena isperriadu su giannile bidia una broca in su cuzolu ◊ e chie mi che torrat a isperriare subra de cussu animalatzu candho deo no apo piús impita? ◊ cussa fit una carreraja chi s’isperriat pro duos sodhos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écarter les jambes
Ingresu
to open one's legs
Ispagnolu
despatarrarse,
esparrancarse
Italianu
aprire le gambe
Tedescu
die Beine spreizen.
scampaniài, scampaniàri , vrb: iscampaniai Definitzione
apèrrere in campu, deunudotu; nau de unu malàidu in letu, iscarragiare
Sinònimos e contràrios
ilbambarriare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
sparrancai
2.
candu seus sudaus, su si scampaniari noxit
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ouvrir grand
Ingresu
to open wide
Ispagnolu
abrir de par en par
Italianu
spalancare
Tedescu
aufreißen.
scasumíri , vrb rfl Definitzione
bocaresindhe, si ndhe foedhare cun àtere, de una cosa, de unu segretu, de su chi unu sentit
Sinònimos e contràrios
assaborire,
indennentai,
scasumai*
Tradutziones
Frantzesu
se confier
Ingresu
to open one's heart
Ispagnolu
abrirse,
confiarse
Italianu
confidarsi,
esternare
Tedescu
sich anvertrauen,
sich aussprechen.
sparrancài , vrb: isparrancare,
sparranchiai,
sparranchinai,
sparruncai,
sparrunchiai,
sperranchiai,
sperrenchiai,
sperruncari Definitzione
apèrrere, illargare, istesiare de pare, nau mescamente de is cambas, ma fintzes de àteru
Sinònimos e contràrios
ilbambarriare,
ispalpedhare,
ispamporionare,
isparpalociai
/
ispantiare,
isperrionare,
sperrioncai
Frases
sparruncai su portali ◊ at sperrenchiau sa genna de perra in perra ◊ sperrunca bèni is cambas po incosciari su cuadhu!
2.
sperruncau, mi asciugu is pantalonis acanta de su fogu tenendi a fraca
Ètimu
spn.
esparrancarse
Tradutziones
Frantzesu
écarter les jambes
Ingresu
to open wide
Ispagnolu
abrir
Italianu
spalancare,
divaricare
Tedescu
spreizen.